Idziemy w przód, cofając się

Jeśli naczelnym mottem cywilizacji jest obecnie reculer pour mieux sauter to naprawdę byłoby się z czego cieszyć. Nawet będąc na etapie nieustannych dwóch kroków w tył, może wreszcie zdobędziemy się na siłę jakiegoś skoku w przód ? Tylko czy w ogóle zamierzamy gdzieś skoczyć i po co ? Może tak jest właśnie nam lepiej i ten nieustanny powolny regres powoduje, że zaczynamy żyć sobie w "krainie szczęśliwości", która w niektórych okolicznościach coraz bardziej przypomina "ludzkie zoo". Chociaż jednocześnie nie zdajemy sobie sprawy, że jest pełna iluzji i z powrotem prowadzi nas na drzewa.

"Najnowsze dzieje polityki pełne są przykładów, że termin "materiał ludzki" nie jest niewinną metaforą. (...) To mechanicystyczne nastawianie charakterystyczne dla epoki nowożytnej skłonne jest myśleć o ludziach jako dzikich zwierzętach" (Arendt)

Ostateczne zwycięstwo "animal laborans" jeśli by spojrzeć z ukosa już się dokonało. Animal laborans czyli  coś żyjące wedle prostego równania. Stosunek minimalnej ilość siły i bólu do maksymalnej konsumpcji  ! To  już nawet nie "zoon politikon" czy "homo faber". Ten pierwszy zgodnie z szóstą tezą Marksa o Feuerbachu iż:

"człowiek to nie tylko abstrakcja tkwiąca w poszczególnej jednostce. Jest ona w rzeczywistości całokształtem stosunków społecznych" musiał stać się produktem. Umarł jak człowiek, jako organizm żyje. Ten drugi natomiast jeszcze gdzieniegdzie żyje na mieliźnie, ale też jest raczej w stanie agonii. W takim razie co jest z nami ? Rodzący się "animal laborans" potrzebował wolności, której i tak w zasadzie nigdy nie pojął i nie nauczył się z niej korzystać, więc potrzebne było mu jakieś wydarzenie konstytuujące. Było nim zabicie Boga ! Co się stał z Bogiem ? – zawołał. – Powiem wam ! Uśmierciliśmy go – wy i ja ! My wszyscy jesteśmy mordercami ! (Nietzsche)

Powyższe jednak niekoniecznie rozumują dobrze w Polsce inni "animal laborans". Wciąż nie pojęli że nimi się stali ! Jednostki mają możliwość kreowania własnych przeżyć religijnych, a cała ich nośność to przecież kwestia dobrego marketingu i idącej za tym sprzedaży. Bóg jest martwy. Zwolennicy krzyża z jego ikony zrobili sobie symbol i mit, a mieli do tego prawo w państwie demokratyczno liberalnym, a Ci postdemokratyczni oświeceniowcy zbierają się i dalej mordują trupa ! (Panie Palikocie nie rozumiesz Pan tego ?) Więc jeśli absolutne wartości stały się fetyszem towarowym, stąd już prosta droga do alienacji.

Czy z tych gruzów da się coś w ogóle zbudować i zrobić skok w przód ? Zobaczymy. Było kilka niezłych koncepcji w historii najnowszej. I jeśli dalej wierzyć Horkheimerowi że: "kto nie chce mówić o kapitalizmie, powinien milczeć o faszyzmie", to aż strach pomyśleć co nas czeka znowu w przyszłości.

Ostatnio kilka osób pyta mnie, co ja bym zrobił ? Jak wybrnął z takiej sytuacji ? Jak urządził lepiej ten świat ? Po co mi ta rewolucja ? Co bym na niej zbudował ? To ja Szekspirem tutaj odpowiadam: "Coś takiego zrobię, że...jeszcze nie wiem, co, lecz wiem, że ziemia zadrży ze zgrozy". A tak poważnie mogę tylko pod słowami Llosy się podpisać, który mówił odbierając Nobla: "wymyślający historie opowiadawcze zawsze, choćby o tym wiedzieli lub nie, choćby tego chcieli lub nie, sieją niezadowolenie, pokazują, że świat jest kiepsko urządzony, że życie w fantazji jest bogatsze niż codzienny zastój". I tym milutkim akcentem kończę.